Nếu bạn đang tìm kiếm thông tin về test rối loạn lưỡng cực vì bạn hoặc người thân đang trải qua những thay đổi tâm trạng khó hiểu thì hãy tiếp tục theo dõi bài viết này.

Test rối loạn lưỡng cực là các công cụ sàng lọc ban đầu, thường là dạng bảng câu hỏi tự đánh giá, được thiết kế để giúp bạn nhận diện những trải nghiệm có thể liên quan đến chứng bệnh này.

Dấu hiệu người cần test rối loạn lưỡng cực

Bước đầu tiên để kiểm soát bệnh lý phức tạp này chính là sự nhận thức rõ ràng về nó. Vậy rối loạn lưỡng cực là gì? Khi nào cần thực hiện kiểm tra rối loạn lưỡng cực.

Rối loạn lưỡng cực là gì?

Rối loạn lưỡng cực (tên gọi cũ là bệnh hưng - trầm cảm), là một tình trạng sức khỏe tâm thần gây ra những thay đổi rõ rệt trong tâm trạng, mức năng lượng, hoạt động và khả năng tập trung của một người.

Rối loạn này được đặc trưng bởi sự dao động cảm xúc cực đoan, thường được gọi là các giai đoạn lên (hưng cảm/hưng cảm nhẹ) và giai đoạn xuống (trầm cảm). Các đợt thay đổi cảm xúc từ trầm cảm sang hưng cảm có thể xuất hiện thỉnh thoảng hoặc nhiều lần trong năm, và mỗi đợt thường kéo dài vài ngày thậm chí vài tuấn. 

Rối loạn lưỡng cực có thể khởi phát ở mọi lứa tuổi, nhưng thường được chẩn đoán vào tuổi thiếu niên hoặc đầu tuổi 20.

Việc nhận biết các triệu chứng có thể khó khăn, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên, vì đôi khi chúng bị nhầm lẫn với sự thay đổi tâm trạng thông thường hoặc căng thẳng.

Dấu hiệu cần test rối loạn lưỡng cực

Dấu hiệu cho thấy một người cần xem xét việc thực hiện test rối loạn lưỡng cực là khi họ trải qua những thay đổi rõ rệt và cực đoan trong cảm xúc, mức năng lượng, mức độ hoạt động và khả năng tập trung gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày.

Cụ thể như sau:

1. Giai đoạn lên: Hưng cảm và Hưng cảm nhẹ

Hưng cảm và hưng cảm nhẹ có các triệu chứng tương tự nhau, nhưng hưng cảm nghiêm trọng hơn. Khi tâm trạng chuyển sang hưng cảm hoặc hưng cảm nhẹ, bạn có thể cảm thấy rất phấn khích, vui vẻ tột độ, tràn đầy năng lượng hoặc cáu kỉnh bất thường.

Hưng cảm gây ra các vấn đề dễ nhận thấy hơn trong công việc, học tập, các hoạt động xã hội, và các mối quan hệ.

Các triệu chứng (cần có ba hoặc nhiều hơn) trong giai đoạn hưng cảm và hưng cảm nhẹ bao gồm:

• Tự tin hoặc tự đánh giá bản thân quá cao
• Nói nhiều, nói nhanh, hoặc chuyển ý liên tục giữa các chủ đề
• Khó tập trung, dễ bị xao nhãng
• Thiếu ngủ/ Không ngủ thời gian dài nhưng vẫn cảm thấy tràn đầy năng lượng
• Hành vi liều lĩnh: tiêu tiền bốc đồng, quan hệ tình dục không an toàn, lạm dụng chất kích thích, rượu, bia, có hành vi tự hại hoặc gây hại cho người khác
• Các niềm tin sai lệch mang tính hoang tưởng: ví dụ “Tôi là người nổi tiếng”, “Hàng xóm đang theo dõi tôi”,...

2. Giai đoạn xuống: Trầm cảm 

Trái ngược lại, trong giai đoạn trầm cảm, người bệnh rơi vào trạng thái buồn bã, trống rỗng, dễ cáu hoặc mất hứng thú với những hoạt động từng yêu thích. Những triệu chứng này đủ nặng để gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày, bao gồm đi làm, đi học, và các hoạt động xã hội.

Một giai đoạn trầm cảm được chẩn đoán khi có năm hoặc nhiều hơn các triệu chứng sau:

• Khó tập trung
• Cảm giác tội lỗi quá mức hoặc tự ti
• Bi quan về tương lai
• Nghĩ về cái chết hoặc tự sát
• Rối loạn giấc ngủ
• Thay đổi cảm giác thèm ăn hoặc cân nặng
• Mệt mỏi, thiếu năng lượng

Các bài test rối loạn lưỡng cực phổ biến

Có nhiều công cụ được các chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần sử dụng trong quá trình sàng lọc. Dưới đây là ba bài test rối loạn lưỡng cực tự đánh giá nổi bật, phổ biến. Bạn có thể tham khảo một trong ba bài để tự đánh giá tình trạng bản thân hoặc gửi người thân tham khảo.

1. MDQ - Bảng câu hỏi về rối loạn tâm trạng

MDQ là một trong những công cụ sàng lọc phổ biến và nhanh chóng nhất. Nó tập trung vào việc xác định các triệu chứng liên quan đến giai đoạn "lên" (hưng cảm/hưng cảm nhẹ).

• Số lượng câu hỏi: 5 phần

• Đối tượng: Người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên

• Nội dung câu hỏi:

Phần 1: Đã bao giờ có một khoảng thời gian mà bạn không phải là chính mình như thường lệ và...

Phần 2: Nếu bạn đánh dấu CÓ cho nhiều hơn một trong các câu trên, đã bao giờ các sự việc này xảy ra trong cùng một khoảng thời gian chưa? Vui lòng đánh dấu một câu trả lời duy nhất. 

• Có  
• Không

Phần 3: Những điều trên đã gây rắc rối cho bạn ở mức độ nào, chẳng hạn như ảnh hưởng đến công việc, gây vấn đề về gia đình, tiền bạc, pháp lý, hoặc khiến bạn tranh cãi hay xung đột với người khác? Vui lòng chọn một đáp án duy nhất.

☐ Không có vấn đề gì 

☐ Vấn đề nhỏ 

☐ Vấn đề vừa phải 

☐ Vấn đề nghiêm trọng 

Phần 4: Bất kỳ người thân nào cùng huyết thống với bạn (tức là con cái, anh chị em ruột, cha mẹ, ông bà, cô, chú, bác) đã từng mắc bệnh hưng trầm cảm hay rối loạn lưỡng cực chưa? 

• Có  
• Không

Phần 5: Đã bao giờ có chuyên gia y tế nào nói với bạn rằng bạn mắc bệnh hưng trầm cảm hay rối loạn lưỡng cực chưa? 

• Có  
• Không

Kết quả đánh giá:Cần có đánh giá y tế chuyên sâu hơn về rối loạn lưỡng cực nếu bệnh nhân thỏa mãn tất cả các điều kiện sau:

• Trả lời Có cho ≥ 7 các sự kiện trong câu hỏi phần 1 VÀ
• Trả lời Có cho câu hỏi phần 2 VÀ
• Trả lời Vấn đề vừa phải hoặc Vấn đề nghiêm trọng cho câu hỏi phần 3.

2. Bài Test sàng lọc phổ lưỡng cực ba trục TABS

TABS được phát triển bởi Tiến sĩ Greg Mulhauser. Điểm độc đáo của TABS là nó kiểm tra đồng thời cả ba thành phần chính liên quan đến chẩn đoán phổ lưỡng cực: các triệu chứng trầm cảm, các triệu chứng hưng cảm/hỗn hợp, và các yếu tố loại trừ chẩn đoán.

Số câu hỏi: 19 câu.

Đối tượng: Người ≥18 tuổi, giả định đã từng có ít nhất một đợt trầm cảm.

Cách trả lời: Thường là thang điểm:

• Không bao giờ/ hiếm khi: 0 điểm
• Đôi khi/ chỉ một chút: 1 điểm
• Vừa phải: 2 điểm
• Thường xuyên/ hầu hết mọi lúc: 3 điểm

Nội dung câu hỏi

1. Tôi cảm thấy bồn chồn hoặc khó ngồi yên đến mức người khác phải nhắc nhở.

2. Tôi cảm thấy mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng.

3. Gần đây tôi thích làm những việc mà tôi biết rõ là có thể gây rắc rối về sau (ví dụ: mua sắm không suy nghĩ, quan hệ tình dục không an toàn, hoặc đầu tư liều lĩnh,...)

4. Tôi khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều so với mong muốn.

5. Khẩu vị thay đổi thất thường.

6. Tôi chỉ cần ngủ vài tiếng nhưng vẫn thấy tỉnh táo.

7. Đôi lúc tôi rất dễ cáu, những chuyện nhỏ nhặt cũng khiến tôi bực bội.

8. Tôi nói nhiều hơn bình thường; đôi khi cảm giác như mình buộc phải nói liên tục.

9. Tôi đã tăng hoặc giảm hơn 5% cân nặng chỉ trong một tháng.

10. Tôi cảm thấy rất nhiều suy nghĩ “chạy” rất nhanh trong đầu.

11. Tôi cảm thấy bản thân vô dụng hoặc có lỗi.

12. Tôi không còn hứng thú với những hoạt động mà trước đây tôi từng thích.

13. Tôi từng nghĩ đến cái chết của mình.

14. Tôi rất dễ bị phân tâm bởi những thứ xung quanh, dù biết là không quan trọng.

15. Tôi khó tập trung, suy nghĩ rõ ràng hoặc khó đưa ra quyết định.

16. Tôi cảm thấy cực kỳ tự tin, như thể không gì có thể cản trở mình đạt mục tiêu.

17. Một số trải nghiệm kể trên có thể là do tôi đã dùng rượu, thuốc lá, ma túy hoặc thuốc kê đơn có ảnh hưởng đến tâm trạng. (Trả lời Có hoặc Không)

18. Tôi từng được chẩn đoán mắc bệnh lý có thể ảnh hưởng đến tâm trạng (ví dụ: suy giáp, cường giáp).

19. Một số trải nghiệm kể trên đã gây rắc rối cho tôi trong công việc, các mối quan hệ xã hội,... dẫn đến tranh cãi, xung đột hoặc khiến tôi gặp vấn đề về gia đình, tài chính, hay pháp lý.

Kết quả đánh giá:

Câu 17-18-19 được dùng để phân tích xem có nên loại trừ chẩn đoán rối loạn lưỡng cực hay không, bạn KHÔNG tính điểm 3 câu này.

Sau khi trả lời hết các câu hỏi, cộng số điểm cho từng đáp án. Số điểm càng cao thì bạn càng có nguy cơ cao mắc phải chứng rối loạn lưỡng cực. 

3. Bài kiểm tra sàng lọc phổ lưỡng cực Goldberg

Bài test Goldberg được Tiến sĩ Ivan K Goldberg thiết kế để sàng lọc khả năng mắc chứng rối loạn lưỡng cực ở những người từ 18 tuổi trở lên, bài kiểm tra này giả định rằng họ từng bị ít nhất một đợt trầm cảm.

Số câu hỏi: 12 câu (mô tả hành vi và cảm xúc trong phần lớn cuộc đời).

Đối tượng: Người ≥18 tuổi, giả định đã từng có ít nhất một đợt trầm cảm.

Cách trả lời: Mỗi câu chọn một mức độ phù hợp nhất:

• Không hề: 0 điểm
• Chỉ một chút: 1 điểm
• Đôi khi: 2 điểm
• Trung bình: 3 điểm
• Khá nhiều:  4 điểm
• Rất nhiều: 5 điểm

Nội dung câu hỏi:

1. Tôi nói rất nhiều và nhanh hơn bình thường.

2. Có những lúc tôi trở nên cực kỳ năng động và làm việc rất năng suất.

3. Đôi khi, tôi có cảm giác cáu kỉnh hoặc gấp gáp vội vã hơn bình thường.

4. Có những lúc tôi vừa hào hứng, vui vẻ lại vừa buồn phiền, chán nản cùng lúc.

5. Tôi có sự quan tâm, hứng thú đặc biệt đến chuyện tình dục.

6. Mức độ tự tin của tôi thay đổi nhanh chóng từ thiếu tự tin đến tự tin quá mức.

7. Tôi có những sự thay đổi lớn về cả số lượng hoặc chất lượng công việc.

8. Tôi có thể trở nên tức giận hoặc chống đối mà không có lý do cụ thể.

9. Tôi trải qua những giai đoạn cực kỳ lạc quan và giai đoạn bi quan không rõ nguyên do.

10. Tôi trải qua giai đoạn buồn tẻ, uể oải không rõ nguyên do và giai đoạn rất vui vẻ, sáng tạo trong công việc.

11. Có lúc tôi rất muốn ở nơi đông người, có lúc lại chỉ muốn yên tĩnh một mình.

12. Tôi đã từng trải qua những lúc khóc lóc, buồn bã và có những lúc lại cười đùa, vui vẻ quá mức bình thường.

Kết quả đánh giá: Sau khi trả lời hết các câu hỏi, cộng số điểm cho từng đáp án và so sánh với tiêu chí dưới đây:

• Từ 0-15 điểm: Có thể bạn đang trải qua trầm cảm hoặc đơn cực
• Từ 15-24 điểm: Bạn có biểu hiện trầm cảm hoặc rối loạn trong phổ lưỡng cực
• Từ 25 điểm trở lên: Bạn có biểu hiện rối loạn phổ lưỡng cực.

Có làm test Rối loạn lưỡng cực ở nhà được không?

Câu trả lời là có, bạn có thể thực hiện các bài test rối loạn lưỡng cực sàng lọc tại nhà.

Mục đích của việc tự làm các bài kiểm tra tâm lý này là để tăng cường nhận thức của chính bạn về những trải nghiệm hoặc hành vi có thể là dấu hiệu của rối loạn lưỡng cực, đặc biệt đối với những người từ 18 tuổi trở lên.

Tuy nhiên, bạn cần giữ một cái nhìn đúng đắn, các bài test trên không được thiết kế để thay thế cho đánh giá lâm sàng. Chúng là bước khởi đầu để bạn xem xét liệu các trải nghiệm của mình có tương ứng với các yếu tố điển hình của rối loạn lưỡng cực hay không, từ đó đưa ra quyết định có nên tìm kiếm sự đánh giá toàn diện từ bác sĩ/chuyên gia hay không.

Làm test Rối loạn lưỡng cực có chẩn đoán được bệnh không?

Yên Hoà Clinic nhấn mạnh: Các bài test rối loạn lưỡng cực tại nhà không thể đưa ra chẩn đoán chính xác về bệnh.

Các bài test như MDQ, Goldberg hay TABS chỉ là công cụ sàng lọc. Mặc dù chúng giúp bạn nhận thức về các triệu chứng, nhưng chúng không được dùng làm công cụ chẩn đoán.

Rối loạn lưỡng cực là một bệnh lý phức tạp đòi hỏi một quy trình đánh giá toàn diện và cá nhân hóa. Để có chẩn đoán chính xác, cần có sự đánh giá đầy đủ bởi bác sĩ chuyên khoa tâm thần. Quá trình này bao gồm:

• Đánh giá tiền sử triệu chứng: Bác sĩ cần đánh giá đầy đủ các triệu chứng hưng cảm, hưng cảm nhẹ và trầm cảm đã xảy ra trong quá khứ.
• Loại trừ các nguyên nhân khác: Triệu chứng rối loạn cảm xúc có thể là hậu quả của việc lạm dụng chất kích thích hoặc các bệnh lý cơ thể. Trong quá trình thăm khám bác sĩ sẽ phân tích, khai thác để tìm ra nguyên nhân chính xác.
• Phân biệt với các bệnh lý khác: Bác sĩ cần phân biệt rối loạn lưỡng cực với các bệnh lý tâm thần khác như rối loạn trầm cảm chủ yếu (vì trầm cảm chủ yếu không có giai đoạn hưng cảm hoặc hỗn hợp trong tiền sử), loạn khí sắc, hoặc tâm thần phân liệt,...

Việc tự chẩn đoán có thể dẫn đến việc điều trị sai hoặc bỏ qua các yếu tố phức tạp khác, do đó, sự đánh giá chuyên môn là không thể thiếu.

Vậy khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Rối loạn lưỡng cực không thể tự khỏi và có xu hướng tiến triển mãn tính, vậy nên sự can thiệp và điều trị chuyên nghiệp mới là chìa khóa để kiểm soát và sống hòa hợp với căn bệnh này. 

Nếu kết quả bài test cho thấy bạn có nguy cơ cao liên quan đến rối loạn lưỡng cực, bạn có thể đến Yên Hoà Clinic để nhận hỗ trợ.

Tại đây, đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản sẽ trao đổi trực tiếp cùng bạn, tìm hiểu triệu chứng, mức độ ảnh hưởng trong công việc, đời sống và đưa ra kế hoạch hỗ trợ phù hợp. Buổi thăm khám diễn ra trong không gian riêng tư, an toàn và không phán xét, giúp bạn cảm thấy dễ dàng chia sẻ hơn.

Việc thăm khám chuyên môn không chỉ nhằm xác định chính xác tình trạng, mà còn giúp bạn hiểu rõ hơn về cách quản lý cảm xúc, xây dựng lối sống ổn định và lựa chọn phương pháp điều trị khoa học nếu cần. 

Qua các thông tin trên, hy vọng bạn đã có thêm thông tin về test rối loạn lưỡng cực. Yên Hoà Clinic xin nhắc lại một lần nữa: Các bài test rối loạn lưỡng cực tự làm trên chỉ là công cụ sàng lọc chứ không phải là công cụ chẩn đoán chính thức.

Nếu kết quả bài test cho thấy có sự trùng khớp cao với các dấu hiệu của rối loạn lưỡng cực, hoặc nếu bạn nhận thấy những thay đổi cảm xúc cực đoan đang làm gián đoạn nghiêm trọng cuộc sống, các mối quan hệ, công việc hoặc học tập của bạn, thì đã đến lúc bạn cần tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp. Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc trong hành trình này.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. https://benhvien103.vn/roi-loan-cam-xuc-luong-cuc/

2. https://novopsych.com/assessments/diagnosis/mood-disorder-questionnaire-mdq/

3. https://psychiatryassociatespc.com/doc/Goldberg's_bipolar_screening_scale.pdf

4. https://counsellingresource.com/quizzes/bipolar-testing/bipolar-test/

5. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bipolar-disorder/symptoms-causes/syc-20355955

6. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/bipolar-disorder

7. https://counsellingresource.com/quizzes/bipolar-testing/bipolar-test/#google_vignette