Phần lớn chúng ta dễ gán những biểu hiện ấy cho “tính cách khó ưa” hay “thái độ nổi loạn”. Nhưng sự thật, đó có thể là rối loạn hành vi, một rối loạn tâm thần âm thầm, không phân biệt tuổi tác, đang ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại.

Vậy hãy cùng tìm hiểu thêm về căn bệnh này. Không phải để phán xét, mà để hiểu rõ hơn, để nếu cần, bạn biết bắt đầu từ đâu, và có thể đồng hành đúng cách với chính mình hoặc người thân đang gặp phải chứng rối loạn hành vi.

>>> Xem chi tiết: Rối Loạn Tâm Lý Có Nguy Hiểm Không? Tất Tần Tật Những Điều Bạn Cần Biết

Rối loạn hành vi là gì?

Chúng ta thường dễ gán những hành vi bất thường cho sự nổi loạn, bướng bỉnh hay cá tính “khó chiều”. Nhưng khi một người liên tục có những hành vi phá vỡ chuẩn mực xã hội, làm tổn thương người khác hoặc chính bản thân mình thì đó không còn là “thái độ”, mà có thể là dấu hiệu của rối loạn hành vi.

Về cơ bản, rối loạn hành vi là một nhóm rối loạn tâm thần biểu hiện qua hành vi sai lệch, lặp đi lặp lại, dai dẳng – từ nói dối, đánh nhau, trộm cắp đến hành vi bạo lực, chống đối, cưỡng chế… Những hành vi này không còn nằm trong sự kiểm soát ý thức thông thường và thường đi kèm với rối loạn cảm xúc, xung đột nội tâm hoặc sang chấn tinh thần kéo dài.

Theo WHO, tỷ lệ người mắc các rối loạn hành vi và cảm xúc đang gia tăng, đặc biệt ở trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn sống trong môi trường căng thẳng kéo dài. Tuy nhiên, đa phần các trường hợp vẫn bị xem nhẹ, cho đến khi hệ quả trở nên nghiêm trọng.

Dấu hiệu rối loạn hành vi 

Không ai sinh ra đã bạo lực, chống đối, hay cư xử bất thường. Nhưng khi một người bắt đầu có những hành vi liên tục vi phạm chuẩn mực, gây rối xã hội, hoặc thiếu kiểm soát cảm xúc và tác phong nghiêm trọng, đó là lúc cần đặt câu hỏi: "Liệu đây có phải là dấu hiệu của rối loạn hành vi?":

• Hành vi chống đối xã hội: Thường xuyên cãi lại, thách thức người lớn, vi phạm pháp luật, nói dối có hệ thống hoặc phá hoại tài sản.

• Rối loạn hành vi bạo lực: Gây gổ, bắt nạt, đánh nhau không kiểm soát; hành vi tàn nhẫn với người hoặc động vật.

• Rối loạn hành vi cưỡng chế: Không thể dừng những hành vi lặp đi lặp lại dù biết có hại – như bứt tóc, đập đồ, tự làm đau bản thân.

• Rối loạn hành vi giấc ngủ và tác phong: Thức đêm, ngủ ngày, nhịp sinh học đảo lộn, cùng với trạng thái mệt mỏi, cáu gắt kéo dài.

• Rối loạn hành vi do rượu hoặc chất kích thích: Mất kiểm soát hành vi khi sử dụng rượu bia, dễ gây rối hoặc có biểu hiện hoang tưởng.

Khi các triệu chứng rối loạn hành vi kéo dài trên 6 tháng, ảnh hưởng đến học tập, công việc và các mối quan hệ, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cần can thiệp y tế và tâm lý chuyên nghiệp.

Biến chứng rối loạn hành vi

Rối loạn hành vi không tự biến mất theo thời gian. Nếu bỏ qua, nó có thể tiến triển thành:

• Rối loạn nhân cách chống đối xã hội: Người bệnh thường xuyên vi phạm pháp luật, có hành vi bạo lực, vô cảm với người khác, khó hòa nhập cộng đồng.

• Trầm cảm nặng và hành vi tự hủy: Nỗi đau không còn dừng lại ở cảm xúc mà được thể hiện qua hành động nguy hiểm như tự làm tổn thương bản thân.

• Hành vi gây nghiện: Nghiện internet, rượu, ma túy… để tạm thời thoát khỏi hỗn loạn nội tâm, nhưng càng làm tình trạng nặng thêm.

• Cách ly xã hội và suy giảm năng lực học tập, lao động: Người bệnh tự tách mình ra khỏi tập thể, dễ kèm theo rối loạn giấc ngủ, ăn uống, mất dần khả năng duy trì cuộc sống bình thường.

Điều nguy hiểm là những biến chứng này không xuất hiện ồ ạt, mà âm thầm bào mòn cả một đời người. Nhiều bệnh nhân chỉ tìm đến bác sĩ sau một lần bạo phát nghiêm trọng – khi đã vào trại giáo dưỡng, đứng trước vành móng ngựa, hoặc sau một nỗ lực tự tử. Khi đó, việc điều trị sẽ khó khăn và kéo dài gấp nhiều lần.

Điều trị rối loạn hành vi tại Yên Hòa Clinic

Không ai mong muốn bản thân hoặc người thân mình trở nên nóng nảy, bốc đồng, thường xuyên cãi vã, đánh nhau, hoặc có những hành động gây nguy hiểm cho chính mình và người khác. Nhưng khi rối loạn hành vi xuất hiện, mọi chuyện không còn nằm trong tầm kiểm soát của ý chí đơn thuần. Người bệnh nhiều khi biết mình làm sai nhưng không thể dừng lại, dẫn đến xung đột gia đình, rạn nứt tình cảm, thậm chí là rắc rối pháp lý hoặc hành vi tự hủy hoại.

Vì vậy, rối loạn hành vi là một căn bệnh cần được chẩn đoán và điều trị sớm. Càng can thiệp kịp thời, người bệnh càng có cơ hội lấy lại sự cân bằng và phục hồi cuộc sống. Tại Yên Hòa Clinic, đội ngũ bác sĩ tin rằng giải pháp không phải là “uốn nắn hành vi” bằng sự tiêu cực, mà là hiểu – lắng nghe – đồng hành để tìm ra nguyên nhân gốc rễ và giúp người bệnh học lại cách kiểm soát cảm xúc, tái lập sự cân bằng trong cuộc sống.

Bạn cần chuẩn bị gì trước buổi điều trị?

Việc thăm khám chỉ thực sự hiệu quả khi bạn chuẩn bị kỹ lưỡng. Dưới đây là những điều nên làm trước khi đi khám:

• Ghi lại triệu chứng cụ thể: Viết ra những hành vi bất thường đã xảy ra (ví dụ: hay nổi nóng, nói dối liên tục, bạo lực, mất ngủ…), thời điểm xuất hiện và mức độ ảnh hưởng đến học tập, công việc, quan hệ gia đình.

• Theo dõi thời gian và tần suất: Nếu các triệu chứng kéo dài trên 6 tháng, bạn nên cung cấp mốc thời gian, hoàn cảnh khởi phát, mức độ lặp lại để bác sĩ dễ dàng chẩn đoán chính xác rối loạn hành vi.

• Chia sẻ cảm xúc trung thực: Người bệnh và gia đình cần mạnh dạn nói ra nỗi lo lắng, sợ hãi, cảm giác bị bỏ rơi… Đây là những thông tin quan trọng, giúp bác sĩ hiểu rõ gốc rễ vấn đề.

• Giữ tâm thế cởi mở: Điều trị rối loạn hành vi không phải là gắn nhãn “bạn có vấn đề”, mà là quá trình đồng hành, lắng nghe và chữa lành để tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống.

Hành động ngay trước khi quá muộn

Nếu bạn đang sống cùng ai đó thường xuyên nổi nóng, hành xử kỳ lạ, dễ gây hấn, đừng vội trách. Nếu bạn chính là người không thể kiểm soát hành vi của mình, không hiểu vì sao mình lại “bùng nổ”, lại phá hoại, lại nổi giận rồi thấy trống rỗng. Đừng tự trách! Rối loạn hành vi là một căn bệnh. Và cũng như mọi căn bệnh khác, nó cần được thăm khám và điều trị kịp thời.

Yên Hòa Clinic với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tâm thần giàu kinh nghiệm, môi trường trị liệu tâm lý chuyên sâu, chính là điểm bắt đầu an toàn để bạn hoặc người thân tìm lại sự cân bằng. Chúng tôi không dán nhãn ai là “người khó ưa”. Chúng tôi lắng nghe, giải mã và chữa lành. Hãy hành động hôm nay trước khi những hành vi sai lệch trở thành vết hằn sâu trong ký ức, và tổn thương trở thành số phận.

ĐẶT LỊCH KHÁM

Địa chỉ: Số 11 i4, Ngõ 35 Trần Kim Xuyến, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội
Hotline: 0983. 188. 689 hoặc 0866. 188. 689
Website: https://phongkhamyenhoa.vn